INHOUDSOPGAVE

Wat is collimeren eigenlijk?
Theoretische achtergrond
 de optische onderdelen
 de optische assen
 collimatiefouten
 - type 1A fout
 - type 1B fout
 - type 2 fout
 - type 3 fout
 - type 4 fout
 Het collimeren
 inleiding
 1. zet de focuser haaks
 2. offset de vangspiegel
 3. centreer de vangspiegel
 4. kantel de vangspiegel
 5. Kantel de hoofdspiegel
 6. Check de optische as
 7. Doe de stertest
 8. Check de finder
 Vangspiegel: offset of niet?
 Collimatie gereedschap
 de stip op de hoofdspiegel
 het kijkgaatje
 de eenvoudige kijkbuis
 de kijkbuis met kruisdraad
 de cheshire
 de gecombineerde buis
 de laser collimator
 de autocollimator
 het centreermasker
 Maken van collimatie gereedschap

Theorie: de optische onderdelen

De primaire spiegel of hoofdspiegel

Dit is de grote spiegel die zoch onderin de telescoop buis bevindt, of, als het een truss telescoop is: onderin de spiegelbak. De spiegel heeft een zeer nauwkeurig geslepen paraboloide oppervlakte. Die concentreert het licht dat op de spiegel valt in een scherp beeld, niet echt een punt, maar een zogenaamd "diffractie patroon": een klein verlicht cirkeltje met daaromheen kleine zwakke lichtringetjes. De hoofdspiegel zit in een meer of minder ingewikkeld geconstrueerde "spiegelcel", die gewoonlijk rust op drie bouten waarmee de spiegel enigszins gekanteld kan worden (je hoeft maar aan twee van de drie te draaien, de derde kan met rust worden gelaten). Soms heeft de cel ook nog drie extra bouten om de zaak vast te zetten. Het ziet er dan uit als hieronder.

De secundaire spiegel of vangspiegel
Dit is een kleine spiegel met een elliptisch gevormd, vlak oppervlak. De afmeting wordt benoemd met de lengte van de korte as van de ellips (de lengte van de lange as is 1.414 maal de korte as). De vangspiegel is bevestigd op de vangspiegelhouder, die met de "spider" aan de telescoopbuis is bevestigd. De vangspiegel staat onder een hoek van 45 graden ten opzichte van de hoofdspiegel en kaatst het licht van de hoofdspiegel naar het oculair. De vangspiegelhouder is afstelbaar: hij kan worden geroteerd en gekanteld en in de richting van en naar de hoofdspiegel worden verplaatst.
Het oculair
Het oculair is een tamelijk ingewikkeld "vergrootglas", dat wordt gebruikt om naar het object te kijken waarop de telescoop wordt gericht. Het heeft een bepaalde brandpuntsafstand en met oculairs van verschillende brandpuntsafstand kunnen verschillende vergrotingen worden bereikt met dezelfde telescoop. Het oculair wordt in de focusseerinrichting geplaast. Met die focusseerinrichting kan het beeld worden scherp gesteld.

Deze optische componenten worden door middel van een buis of, in het geval van een truss telescoop door een spiegelbak (voor de hoofdspiegel), een vangspiegelkooi (voor de vangspiegel) en een achtal buizen (voor de juiste afstand tussen spiegelbak en vangspiegelkooi) mechanisch ten opzichte van elkaar uitgelijnd. De buis of de trusscombinatie staat in of op een montering zodat de zaak op het gewenste object kan worden gericht. Schematisch ziet een Newton er zo uit:

volgende pagina

Go to: main menu

Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian
Go to: A trilateral computerized 20 inch f/5 Dobsonian
Go to: Project: five 12 inch lightweight Dobsonians
Go to: Motorizing a 12 inch lightweight Dobsonian
Go to: 20 inch telescope Go to: Equatorial platform Go to: Scotch mount
Go to: Binocular mount Go to: Dobsonian tips Go to: Bending aluminium
Go to: Collimating Go to: Making a Krupa collimator Go to: Dotting the primary
Go to: A ballhead type telrad/finder mount Go to: Mirror making log of 300 mm mirror
Go to: Using digital finder charts at the eyepiece Go to: Astronomy links
Go to: Building a spherometer Go to: Building a Bath interferometer
Go to: A Foucault-Ronchi tester Go to: Building a mirror making machine
Go to: Astronomy Go: Home

Email to: Jan van Gastel