INHOUDSOPGAVE
Wat is collimeren eigenlijk?
|
De eenvoudige kijkbuisDit is een buis met aan een kant een klein kijkgaatje. Om de vangspiegel te centreren is de lengte niet zo belangrijk. Als de lengte in de buurt komt van de f/waarde van de telescoop maal de inwendige diameter van het buisje, is het ook geschikt om de hoofdspiegel te centreren. Klik hier voor een beschrijving van hoe er een te maken.Je kunt de rand van de opening aan de binnenkant en de rand van de spiegel natuurlijk niet tegelijkertijd perfect scherp zien, maar het kleine gaatje zal de "scherptediepte" wat verbeteren en de onscherpte laag houden.
Om de vangspiegel met de kijkbuis te centreren (stap 3) is het aan te bevelen een vel wit papier tussen vangspiegel en hoofdspiegel te plaatsen, omdat je anders de rand van de hoofdspiegel ziet inplaats van de rand van de vangspiegel. Met een vel papier is de vangspiegel en de stand ervan zeer goed waar te nemen. Stop de buis zover in de focusser dat de rand van de vangspiegel net binnen de buis past en zet die dan vast in die stand. Centreer dan de vangspiegel (zonder de schuine stand te veranderen. Om zijwaarts te kunnen centreren moet misschien wat aan de spider versteld worden, als dat tenminste mogelijk is. Als dat niet kan, zet dan de focusser iets schuin.
Om de hoofdspiegel te centreren (stap 4) moet eerst het vel papier worden weggehaald. Duw dan de kijkbuis zover naar binnen dat de reflectie van de hoofdspiegel goed in de vangspiegel te zien is. Kantel dan de vangspiegel (zonder hem in een of andere richting te verstellen, want dat maakt de vorige stap weer ongedaan) om de hoofdspiegel in de vangspiegel te centreren. Als hulp bij het checken van toleranties kunnen een paar korte uitsteeksels in de kijkbuis worden gemaakt aan de rand die binnen de telescoopbuis zit. Die kunnen van stukjes van dezelfde buis worden gemaakt als de kijkbnuis van gemaakt is. Deze doen dan dienst als tolerantiemeters. Als je de hoogte van die uitsteeksels deelt door de lengte van de kijkbuis en de uitkomst met 57.3 vermenigvuldigd krijg je de hoek in graden. Voor een f/6 telescoop is de kijkbuis (28 mm binnendiameter) 6*28 mm = 168 mm lang. De hoek is dan: (2/168)*57.3 is 0.68 graden. In bovenstaande tekening is de 1B fout de helft van die hoek, oftewel ongeveer 1/3 graad, hetgeen klein genoeg is voor visueel waarnemen.
Om de centrering van de vangspiegel de beoordelen kun je de hoogte van de uitsteeksels vermenigvuldigen met met de ratio (vangspiegel korte as)/(binnendiameter kijkbuis). Als de vangspiegel dus een 84 mm korte as heeft en de binnendiameter van de buis is 28 mm, dan moet de fout vermeningvuldigd worden met 84/28 = 3.0. In het voorbeeld is de error de helft van de hoogte van een uitsteeksel maal de vermenigvuldigingsfactor = 1/2*2*3 = 3 mm.
Bij sommige telescopen is het niet mogelijk op deze manier te collimeren (zie boven) omdat de focusser te hoog is en het focus te ver weg van de vangspiegel. Soms is de focusseerbuis te lang en/of de vangspiegel te groot, zodat je de rand van de vangspiegel niet kunt zien. Dit soort constructiefouten komt nogal eens voor. Het beste advies is: verbouw de telescoop. Een andere mogelijkheid is het gebruik van een collimatiebuis met een kruisdraad.
Go to: main menu
Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian Email to: Jan van Gastel |
