INHOUDSOPGAVE
Wat is collimeren eigenlijk?
|
De gecombineerde buisDit is een eenvoudige kijkbuis waarvan het eind waarin gekeken wordt is veranderd in een Cheshire. Hij kan op de juiste maat worden gemaakt zoals een eenvoudige kijkbuis en er kan eventueel ook een kruisdraad in worden gemaakt. Het handigst is hem op lengte te maken, omdat hij dan en verschillende fasen van het collimatieproces (stap 3, 4 en 5) kan worden gebruikt. Hier staat beschreven hoe er een te maken.
de lasercollimatorWaarschuwing: kijk nooit rechtstreeks in een laserstraal! Normaal gesproken zal de straal binnen het optische pad van de telescoop blijven, maar als de collimatie zeer slecht is kan de terugkerende straal langs de vangspiegel heen de buis uitgaan. Kijk dan ook niet in de telescoop als je de straal niet ziet waar je hem verwacht, maar houd liever een stuk papier voor de telescoopbuis voor de zekerheid.Gebruikt wordt een "solid state" laser, gemonteerd in een buisje dat in de focusser past en dat kritisch gecollimeerd is zodat die (1A) gecentreerd is in en (1B) parallel is aan de buis waar hij in zit. De kant die in de telescoop wijst heeft een heldere voorkant waartegen de terugerende straal reflecteerd, met een klein gaatje erin om de straal door te laten. Hij kan worden gebruikt in de stappen 1, 3 en 4 en, met wat bedenkingen, stap 5. De lasercollimeter kan er duur en indrukwekkend uitzien en geniet bij velen de voorkeur. Hij maakt stap 4 heel eenvoudig, omdat je, voor de telescoopbuis staand goed kunt zien waar de straal de hoofdspiegel raakt en tegelijkertijd aan de stelbouten van de vangspiegel kunt draaien. Zien waar de terugkerende straal terecht komt is vaak moeilijker, vooral als die gefocussed is door de hoofdspiegel tot een heel klein puntje, kleiner dan het gaatje waar hij uit kwam. Sommige lasers hebben een holografisch gedeelte dat een cirkeltje projecteerd met een tamelijk grote hoek. Dit is nuttig in stap 3 waar je de centrering ervan op de vangspiegel kunt zien en mogelijk ook in de stappen 4 en 6. Hier staat de bouw van een goekope lasercollimator beschreven. Mogelijke problemen bij gebruik van een laser voor het collimeren van de hoofdspiegelNa stap 4, als de laserstraal naast het centrum van de spiegel terecht komt, zal de terugerende straal parallel zijn aan de optische as, maar verplaatst (evenveel als de heengaande straal) ten opzichte van die as. Als je dan de hoofdspiegel bijstelt om de terugkerende straal exact te centreren, krijg je een type 1A fout ter grootte van de halve verplaatsing! Een voorbeeld. De stricte tolerantie voor een f/4.5 spiegel is slechts ongeveer 1/3 mm, dus de toegestane fout in stap 4 moet (veel) minder zijn dan 2/3 mm. Bij veel telescopen is het niet goed mogelijk om de positie van de laserspot goed af te lezen (of zelfs de vangspiegel ermee te collimeren) tot zelfs maar in de buurt van de vereiste positie. Aan de andere kant: als je een type 1B fout tolereert van 0.2 graden (uitgaande van 180 mm brandpuntsafstand van de hoofdspiegel) mag de spot 6 mm fout zitten. Daarom: als je stap 5 met een laser collimeert, moet je na afloop checken met een Cheshire of stertest of de collimatie acceptabel is.
Go to: main menu
Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian Email to: Jan van Gastel |
