INHOUDSOPGAVE

Wat is collimeren eigenlijk?
Theoretische achtergrond
 de optische onderdelen
 de optische assen
 collimatiefouten
 - type 1A fout
 - type 1B fout
 - type 2 fout
 - type 3 fout
 - type 4 fout
 Het collimeren
 inleiding
 1. zet de focuser haaks
 2. offset de vangspiegel
 3. centreer de vangspiegel
 4. kantel de vangspiegel
 5. Kantel de hoofdspiegel
 6. Check de optische as
 7. Doe de stertest
 8. Check de finder
 Vangspiegel: offset of niet?
 Collimatie gereedschap
 de stip op de hoofdspiegel
 het kijkgaatje
 de eenvoudige kijkbuis
 de kijkbuis met kruisdraad
 de cheshire
 de gecombineerde buis
 de laser collimator
 de autocollimator
 het centreermasker
 Maken van collimatie gereedschap

Type 1B fout: de optische assen lopen niet parallel, maar vormen een hoek
Deze fout houdt in, dat het beeldveld van het oculair of van het vlak van de film of elektronische detectorm scheeft staat ten opzichte van het beeldveld van de telescoop. Laten we er eens van uit gaan, dat de hoofdspiegel perfect is gecollimeerd in het centrum van het beeldveld, maar dat de as van de focuser het centrum van de hoofdspiegel mist met afstand d. Dit levert een scheefstand op van b/F (in radialen, vermenigvuldig met 57.3 om naar graden om te rekenen), waar F staat voor de brandpuntsafstand. Op een punt a op afstand m vanaf het centrum van het beeldveld is de defocusing afstand d tussen de beide vlakken dm/F. De P-V defocus fout in golflengten is (volgens Suiter): dm/(8Ff^2*lambda) waar lambda staat voor een golflengte van 550 nm. Voor omrekening naar RMS-error wordt dit gedeeld door wortel(12). Als deze fout niet groter is dan 1/3 van de de onvermijdbare comafout, zal hij niet meer dan 10% bijdragen aan de totale fout aan het golffront, zelfs als we andere fouten zoals buiging van het beeldveld van hoofdspiegel en oculair an het oculair astigmatisme buiten beschouwing laten. Coma geeft een RMS-fout van 6.7m/f^3, hetgeen leidt tot een tolerantie van d=0.034D, waar D staat voor de diameter van de hoofdspiegel (heel verrassend verdwijnen de brandpuntsafstand en de f/waarde uit de formule) oftewel ongeveer 1/30 deel van de doorsnee van de hoofdspiegel. Dat is gemakkelijk haalbaar.

Bij gebruik van comacorrectors in snelle telescopen daalt de coma tot 1/6 van de waarde zonder gebruik van zo'n comacorrector. In dat geval is de tolerantie dus maar 1/180 van de spiegeldoorsnee. Ook best te halen, maar er moet toch wat nauwkeuriger gewerkt worden. Met een laser zal dat gemakkelijker gaan dan met een kijkbuis.

Een type 1B-fout kan een type 1A-fout opleveren als het collimatiegereedschap ver van het beeldveld wordt gebruikt, omdat de twee assen elkaar dan buiten het beeldveld snijden in plaats van in het beeldveld samen te komen. Maar als men zich goed aan bovengenoemde toleranties houdt zal dit geen probleem zijn.

Zie dit plaatje voor het verschil tussen een type 1A en type 1B fout.

volgende pagina

Go to: main menu

Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian
Go to: A trilateral computerized 20 inch f/5 Dobsonian
Go to: Project: five 12 inch lightweight Dobsonians
Go to: Motorizing a 12 inch lightweight Dobsonian
Go to: 20 inch telescope Go to: Equatorial platform Go to: Scotch mount
Go to: Binocular mount Go to: Dobsonian tips Go to: Bending aluminium
Go to: Collimating Go to: Making a Krupa collimator Go to: Dotting the primary
Go to: A ballhead type telrad/finder mount Go to: Mirror making log of 300 mm mirror
Go to: Using digital finder charts at the eyepiece Go to: Astronomy links
Go to: Building a spherometer Go to: Building a Bath interferometer
Go to: A Foucault-Ronchi tester Go to: Building a mirror making machine
Go to: Astronomy Go: Home

Email to: Jan van Gastel