INHOUDSOPGAVEWat is collimeren eigenlijk?Theoretische achtergrond de optische onderdelen de optische assen collimatiefouten - type 1A fout - type 1B fout - type 2 fout - type 3 fout - type 4 fout Het collimeren inleiding 1. zet de focuser haaks 2. offset de vangspiegel 3. centreer de vangspiegel 4. kantel de vangspiegel 5. Kantel de hoofdspiegel 6. Check de optische as 7. Doe de stertest 8. Check de finder Vangspiegel: offset of niet? Collimatie gereedschap de stip op de hoofdspiegel het kijkgaatje de eenvoudige kijkbuis de kijkbuis met kruisdraad de cheshire de gecombineerde buis de laser collimator de autocollimator het centreermasker Maken van collimatie gereedschap |
Zelf maken van collimatiegereedschapHieronder wordt de bouw beschreven van het gereedschap waarover in de tekst wordt gesproken. Achtereenvolgens komen aan de orde:De eenvoudige kijkbuis; De kijkbuis met kruisdraad; Het cheshire oculair en de gecombineerde kijkbuis; De lasercollimator; Het bouwen van deze gereedschappen is niet moeilijk, maar het is wel een nauwkeurig werkje.
Als je een dubbel kruisdraad wil maken, hetgeen handig is om te collimeren zonder stip op de hoofdspiegel, meet dan aan elke kant van de vier oorspronkelijk markeringen gelijk afstanden van 1.5 - 2 millimeter af en maak daar de inkepingen voor de draden.
Andere afbeeldingen van de gecombineerde kijkbuis en cheshire staan hier en hier Begin met het maken van een eenvoudige kijkbuis met de lengte passend bij de f/waarde van de telescoop. Zaag er een V in tot op de helft van de diameter van de buis. Knip van een stuk karton (liefst glimmend aan een kant) een ellips die precies in de V past. Maak in het midden een ellipsvormig kijkgat. Het gat moet kleiner zijn dan de stip op de hoofdspiegel, maar wel zo groot dat je er de binnenrand van de kijkbuis aan het andere eind door kunt zien, als je hem tenminste ook als eenvoudige kijkbuis wilt gebruiken voor de collimatiestappen die voorafgaan aan die waarvoor je de cheshire (stap 5) gebruikt. Lijm het elliptisch karton in de kijkbuis. Als het gat niet precies in het midden zit is niet erg. Om een duidelijk beeld te krijgen is het handig om een fieldstop in te bouwen van karton, met een gat dat enkele millimeters groter is dan de stip op de hoofdspiegel. Dat bevordert de accuratesse bij het collimeren. De fieldstop kan worden vastgezet met twee ringen van dezelfde soort buis (zie naast de f/4.5 op het plaatje).
Je kunt ook een fieldstop maken die dienst kan doen als tolerantie maat voor het collimeren. Bepaal de acceptabel type 1A fout en vermenigvuldig die met 4 om het verschil in diameter te krijgen tussen fieldstop en stip op de spiegel. Voor een f/6 is de tolerantie 0.77 mm. Het verschil in diameter is dus 3.1 mm, dus de diameter van de fieldstop moet 3.1 mm groter zijn dan die van de stip. Als je nu collimeert (stap 5) en de stip staat volledig in het heldere vlakje van de cheshire, weet je zeker dat je binnen de tolerantiegrens zit en heb je geen last van coma.
De binnenste buis bevat de laser, met wat ruimte (ongeveer 1 mm) tussen laser en buiswand. Om een kant van de laser heb ik wat tape gewikkeld om hem vast te zetten, maar wel zo dat beweging voor afstellen nog mogelijk is. Aan de achterkant zitten drie collimatieboutjes in de buis, waarvoor gaatjes zijn getapt in de buiswand. Boven het aan/uit knopje zit ook een gat met draad, waar een boutje in komt om de laser te bedienen. Tussen de buitenste en binnenste buis zit tape over een groot deel van de lengte> Er zitten gaten in de buitenste buis om de stelbouten te kunnen bedienen en om de aan/uit bout door te laten. Om de gereflecteerde straal te kunnen zien is een frontje nodig met een gaatje om de straal door te laten. Hiervoor kan een dop van een fles o.i.d. worden gebruikt. Zet de zaak gewoon, al duwend, stevig in elkaar en stel de zaak dan af als volgt. Plaats het apparaat in een V-blok en zet de laser aan. Er verschijnt een stip op de muur er tegenover. Als je laser in de V-blok wordt gedraaid beschrijft de lichte stip van de laser een cirkel. Stel net zo lang bij met de drie stelboutjes, tot de stip op dezelfde plaats blijft. Op het plaatje hieronder staan de onderdelen: bovenin de laser met tape, de flessendop boven de complete collimator als van achteren gezien en de collimater gezien vanaf de zijkant. Zoals te zien is, kon de laser nog maar net gecollimeerd worden voor hij de rand van de buis raakte.
Go to: main menu
Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian Email to: Jan van Gastel |
