INHOUDSOPGAVE

Wat is collimeren eigenlijk?
Theoretische achtergrond
 de optische onderdelen
 de optische assen
 collimatiefouten
 - type 1A fout
 - type 1B fout
 - type 2 fout
 - type 3 fout
 - type 4 fout
 Het collimeren
 inleiding
 1. zet de focuser haaks
 2. offset de vangspiegel
 3. centreer de vangspiegel
 4. kantel de vangspiegel
 5. Kantel de hoofdspiegel
 6. Check de optische as
 7. Doe de stertest
 8. Check de finder
 Vangspiegel: offset of niet?
 Collimatie gereedschap
 de stip op de hoofdspiegel
 het kijkgaatje
 de eenvoudige kijkbuis
 de kijkbuis met kruisdraad
 de cheshire
 de gecombineerde buis
 de laser collimator
 de autocollimator
 het centreermasker
 Maken van collimatie gereedschap

5. Kantel de hoofdspiegel zodat de optische as op zichzelf reflecteert
 Als je een spiegelcel hebt waarin de spiegel vrij los zit (bij veel Dobsons het geval) kun je ervoor zorgen dat de spiegel "zich zet" door de buis een keer van horizontaal naar vertikaal te bewegen voor je verder gaat met collimeren. Voor het in de juiste stand zetten van de hoofdspiegel worden de collimatiebouten van de spiegelcel gebruikt. Advies: draai er aan twee en laat de derde met rust. Voor de collimatie van de hoofdspiegel kan het beste een Cheshire gebruikt worden (of een barlowed laser,die globaal hetzelfde werkt). De stip op de hoofdspiegel moet zo exact mogelijk in de verlichte cirkel van de Cheshire gecentreerd worden. Als je een gecallibreerde Cheshire gebruikt kun je precies zien of je binnen de berekende tolerantie zit of niet. Het handigst is om iemand te vragen aan de stelbouten te draaien terwijl je zelf door de Cheshire kijkt, dat bespaart heen en weer lopen. Als je een telescoop hebt waar je bij de stelbouten kunt terwijl je door de Cheshire kijkt is dat uiteraard niet nodig. Het vergt even nadenken of uitproberen welke bout moet worden verdraaid en naar welke kant. Als je het eenmaal weet is het handig dat op een sticker te zetten en die naast je focusser op de telescoopbuis te plakken of iets dergelijks.
Het is ook mogelijk een laser te gebruiken. De stip op de hoofdspiegel moet dan wel een opening hebben in het midden. Om echt te fine-tunen is een Cheshire echter veel beter. Waarom? Omdat je een type 1A-fout maakt, als bij het collimeren van de vangspiegel in de vorige stap de laserstip niet precies het centrum van de hoofdspiegel raakte. Ook kan een stertest worden gebruikt voor het collimeren van de hoofdspiegel.

Als je geen stip op je spiegel hebt (en die ook niet wil) kun je ook een kruisdraadbuisje gebruiken (zie menu) met een dubbel kruisdraad. De reflectie van het dubbele kruis moet dan gecentreerd worden in het centrum van de kruisdraden. Dit is echter minder nauwkeurig dan een Cheshire. Stap 5 minimaliseert de meest krtische fout van het type 1A.

6. Check de centrering van de optische as in de telescoop en focusser
Voor een ruwe check kun je door de lege focusser kijken en nagaan of de reflectie van de buitenste rand van de buis in de hoofdspiegel van enig punt in de focusser is te zien. Als dat niet het geval is, is het optisch in orde. Voor een wat minder ruwe check kan een centreermasker worden gebruikt.

volgende pagina

Go to: main menu

Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian
Go to: A trilateral computerized 20 inch f/5 Dobsonian
Go to: Project: five 12 inch lightweight Dobsonians
Go to: Motorizing a 12 inch lightweight Dobsonian
Go to: 20 inch telescope Go to: Equatorial platform Go to: Scotch mount
Go to: Binocular mount Go to: Dobsonian tips Go to: Bending aluminium
Go to: Collimating Go to: Making a Krupa collimator Go to: Dotting the primary
Go to: A ballhead type telrad/finder mount Go to: Mirror making log of 300 mm mirror
Go to: Using digital finder charts at the eyepiece Go to: Astronomy links
Go to: Building a spherometer Go to: Building a Bath interferometer
Go to: A Foucault-Ronchi tester Go to: Building a mirror making machine
Go to: Astronomy Go: Home

Email to: Jan van Gastel