De bouw van een 50 cm Dobsontelescoop

(English version)
Hiernaast staat hij dan: mijn 50 cm, om precies te zijn 508 millimeter, Dobson telescoop, zojuist opgezet op de Col D'Izoard, op 2300 meter hoogte in de Franse Alpen, in de zomer van 2002. Ik heb er 11 maanden over gedaan om hem te maken. Het kan ook wel korter, maar na 11 maanden had ik de spiegel pas, dus ik had alle tijd. Op de hoofd- en vangspiegel en de spiegelcel na heb ik alles zelf gemaakt, ook de vangspiegelhouder, de spider en de Crayford focusseerinrichting. De hoofdspiegel is gemaakt door Steve Swayze uit Oregon (USA) en de vangspiegel is van AstroSystems (eveneens USA). Voor de bouw gebruikte ik als handleiding (zonder het tot in details te volgen) het uitstekende boek van David Kriege en Richard Berry: The Dobsonian telescope: a practical manual for building large aperture telescopes. Naast het boek van Kriege en Berry maakte ik dankbaar gebruik van de vele websites op het gebied van ATM en van adviezen van vele ATM-ers, via de ATM mailinglist.

Ik laat de bouw van verschillende onderdelen hier kort de revue passeren. Bij sommige onderdelen, met name die waarbij ik het boek van Kriege en Berry niet heb gevolgd en voor onderdelen die daar niet in beschreven staan, zoals de

bevestiging van de trusses aan de vangspiegelkooi en de spiegelbak en de bouw van de vangspiegelhouder, sta ik wat langer stil. Via het menu onder aan de pagina kunt u daar naar doorklikken. In 2004 heb ik de telescoop gecomputerizeerd met Mel bartel's systeem. Via een link onderaan deze pagina is ook daarover informatie te vinden.

De spiegelbak en de rockerbox

De spiegelbak is 490 mm hoog en 657 mm lang en breed (buitenmaat). De wanden zijn van 18 mm dik berkenmultiplex. De binnenhoeken zijn versterkt door in elke hoek een steunplank te plaatsen. Het is namelijk van groot belang dat de bak niet vervormd bij het draaien van de telescoop. Aan de spiegelbak zijn met bouten en moeren twee halve cirkels bevestigd: de altitude lagers. Ze zijn 36 mm dik en ook van berkenmultiplex. De buitenrand is voorzien van een strip formica. De lagers lopen elk op twee stukken teflon. De rockerbox is eveneens van berkenmultiplex en is 36 mm dik, zowel de wanden als de bodem. Tegen de onderkant is een plaat formica gelijmd. De bodem van de rockerbox rust op een Y-vormig onderstel (zie foto), waarop drie stukken teflon zijn aangebracht, waarover de zaak zonder veel moeite in azimuth kan draaien. Aan de zijkanten van de rockerbox kunnen twee kruiwagen handvatten worden bevestigd, met aan elk een wiel. Op deze manier kan de hele zaak zonder moeite worden verreden, zoals op deze foto te zien is.

De vangspiegelkooi

De twee ringen van de vangspiegelkooi zijn gemaakt van 15 mm dik berkenmultiplex. Ze zijn 45 mm breed. De buitendiameter van de ringen is 640 mm. Ze zijn met buizen van 300 mm lengte (30 mm doorsnee uitwendig en 1.5 mm wanddikte) aan elkaar bevestigd. In de buizen zijn gaten geboord om de spider te kunnen bevestigen. De binnenkant is bekleed met plastic. Dit is met tweezijdig plakband tegen de binnenranden van de ringen geplakt. De kant tegenover de focusseerinrichting is aan de binnenkant beplakt met zeer matzwarte badstof, om geen reflecties in het oculair te krijgen. Boven en onder de vangspiegelkooi, tegenover de focusser, kunnen met klittenband baffles worden aangebracht van foam (het spul waar kampeermatjes van worden gemaakt), eveneens bekleed met zwart badstof (zie deze foto). Dit is nodig, omdat de vangspiegelkooi niet hoog genoeg is om stroolicht tegen te gaan.

De koeling

Om ervoor te zorgen dat de spiegel snel afkoelt zijn er twee ventilators aangebracht: een die lucht tegen de onderkant van de spiegel blaast en een in de voorwand, die lucht over het oppervlak van de spiegel blaast. Beide ventilators hebben een eigen aan/uit knop en een eigen potmeter, waardoor ze afzonderlijk van elkaar zijn te regelen. Om trillingen tegen te gaan zijn tussen het hout en de ventilator met tweezijdige plakband strips van een 10 mm dik mouse-pad aangebracht. Op deze foto's zijn de aan/uit knoppen en potmeters en een van de ventilators, met aan de randen de mouse-pad strips, te zien.

De zelfbouw Crayford focusser

Een goede 2 inch focusseerinrichting is duur. Daarom heb ik er zelf een gebouwd. Ik vond verschillende voorbeelden op internet, dus hoefde niet zelf het wiel uit te vinden. De basis is van hout (multiplex). Daarop is een 36 mm dikke (eveneens multiplex) boog gelijmt. Aan die boog zijn met 3mm boutjes kleine lagertjes bevestigd (te koop in de modelbouw winkel). Tegen de onderkant van de focusseerbuis loopt een met rubberslag bekleed stuk M6 draadeind, waarop twee schijfjes aluminium (36 mm diameter) zijn gelijmd als draaiknoppen. De focusseerbuis is van 58 mm aluminium buis. Ik heb een verloopsstukje laten maken en heb het geheel laten anodiseren. Als u hier klikt, ziet u een foto van de focusser. Met bevestigingsbouten en stelboutjes in de basis is de focusseerinrichting gemakkelijk in de juiste stand op de vangspiegelkooi te plaatsen. Als u hier klikt, ziet u een grote foto van de focusser

Het motoriseren van de telescoop

Na enkele jaren te hebben waargenomen met de telescoop op een equatoriaal platform, heb ik deze gemotoriseerd met het stappenmotorsysteem van Mel Bartels. Hoe ik dat heb gedaan kun je op deze pagina zien.

Go to: main menu

Go to: the mirror cell Go to: secondary and spider Go to: the truss construction Go to: the double sling
Go to: piano wire supports Go to: roller bearing edge supports Go to: computerizing
Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian Go to: Building a trilateral computerized 20 inch f/5 Dobsonian
Go to: Project: five 12 inch lightweight Dobsonians Go to: Motorizing a 12 inch lightweight Dobsonian
Go to: 20 inch telescope Go to: Equatorial platform Go to: Scotch mount Go to: Binocular mount Go to: Dobsonian tips
Go to: Bending aluminium Go to: Collimating Go to: Making a Krupa collimator Go to: Dotting the primary
Go to: A ballhead type telrad/finder mount Go to: Mirror making log of 300 mm mirror Go to: Astronomy
Go to: Using digital finder charts at the eyepiece Go to: Astronomy links Go to: Building a spherometer
Go to: Building a Bath interferometer Go to: A Foucault-Ronchi-Lyot tester Go to: Building a mirror making machine
Go to: Astronomy

Email: Jan vanGastel