Een dubbele sling

English version click here

Op de pagina over de spiegelcel is beschreven op welke wijze een grote spiegel aan de onderkant ondersteund dient te worden. In de praktijk echter steunt de spiegel slechts zelden in zijn geheel op deze cel: alleen als de telescoop precies naar het zenit wijst. Als de spiegel op de (in dit geval 18) steunpunten van de cel is gelijmd met siliconenlijm, hangt hij het grootste deel van de tijd met een groter of kleiner deel van zijn gewicht aan de lijm. In het geval een sling wordt gebruikt hangt hij meestal met een deel van zijn gewicht in de sling en wel een groter deel naargelang de telescoop meer naar de horizon wijst. In eerste instantie had ik de spiegel gelijmd. Daar was ik niet tevreden over. Tijdens de stertest zag in astigmatisme. Om te controleren of het aan de spiegel ligt of aan iets anders moet je de spiegel kunnen roteren. Draait het astigmatisme mee: dan ligt het aan de spiegel. Een gelijmde spiegel is niet te roteren. Ik weet niet of het astigmatisme met de lijm te maken had, maar ik heb hem toch maar losgesneden. Met een gitaarsnaar was dat zo gebeurd. De volgende fase was een "traditionele" sling, gemaakt van een 50 mm brede veiligheidsgordel. Dit type sling heeft echter de volgende nadelen:
  1. De sling rekt enigszins, met name bij vochtige weer, waardoor de collimatie niet optimaal blijft.
  2. De spiegel blijft slecht gecentreerd in de spiegelbak en ligt dan weer iets teveel naar links, dan weer naar rechts, eveneens ten koste van de collimatie.
  3. Bij gebruik van een equatoriaal platvorm schuift de spiegel naar links of rechts bij Westelijke of Oostelijk stand van het platvorm.
  4. Een ander type probleem, waar bijvoorbeeld in het boek van Kriege en Berry (The Dobsonian Telescope) op wordt gewezen is de zgn. "potato chipping": een astigmatische vervorming van het glas.
Om deze problemen te voorkomen maakte ik, naar een idee van de Zweedse ATM-er Nils Olof Carlin, een dubbele sling. Als materiaal heb ik hiervoor twee 1.6 mm dikke remkabels van een fiets gebruikt.
Zo'n dubbele sling bestaat, het woord zegt het al, uit een combinatie van twee slings: een loopt vanaf de rechterkant, onder de spiegel door (als de spiegel op zijn kant staat), naar de linkerzijkant van de spiegelbak, de andere loopt van de linkerkant van de spiegel onder de spiegel door naar de rechterzijkant van de spiegelbak. De beide delen kruisen elkaar dus midden onder de spiegel. Aan de onderkant (tegen de hoeksteunen van de spiegelbak) zitten ze onwrikbaar vast met een metalen plaatje dat over een 16 mm breed boorgat is geschroeft, waarin de afsluitnippel van de kabels zit. Aan de bovenkant zitten ze afstelbaar bevestigd. Dat moet wel, want ze in een keer precies goed zetten is erg moeilijk. Daarbij kan het zijn dat de kabels op den duur iets rekken, waardoor bijstellen noodzakelijk is. Het is belangrijk dat beide kabels zijn af te stellen om de spiegel ook links-rechts gemeten precies midden in de bak te krijgen. Alle bevestigigsplaatsen moeten ter hoogte liggen van het midden van de dikte van de spiegel, waardoor de kabels precies in het midden van de rand van de spiegel zullen lopen.
Hiernaast staan de afstelmechanismen afgebeeld (en hier is het in actie). Het bestaat uit twee stukken 10 mm dik roestvrij stalen draadeind die met tweecomponenenten metaallijm aan een afgezaagd stuk van een groot scharnier zijn gelijmd. Als afselmechananisme is, om even in de fieswereld te blijven, het afstelmechanisme van een fietsrem gebruikt. Het laat zich heel nauwkeurig afstellen.

Nadat de hele zaak is geinstalleerd en de spiegel weer op de steunpunten ligt moet de zaak afgesteld worden. Het resultaat: de spiegel ligt goed vast en kan absoluut geen kant op, waardoor hij altijd in het midden ligt.

Met deze sling zag ik soms enig astigmatisme. Waarschijnlijk 'buigt'de spiegel iets, omdat de onderkant van de spiegel niet geheel vrij ligt, maar wordt belemmert in zijn beweging doordat de beide slings ook aan de onderkant vastzitten. Daarom heb ik nu als zijsteunen pianowire support: zijsteunen van verenstaal. Hierover ben ik zeer tevreden.

Go to: main menu

Go to: the mirror cell Go to: secondary and spider Go to: the truss construction Go to: the double sling
Go to: piano wire supports Go to: roller bearing edge supports Go to: computerizing
Go to: A 20 inch f/3.6 computerized Dobsonian Go to: Building a trilateral computerized 20 inch f/5 Dobsonian
Go to: Project: five 12 inch lightweight Dobsonians Go to: Motorizing a 12 inch lightweight Dobsonian
Go to: 20 inch telescope Go to: Equatorial platform Go to: Scotch mount Go to: Binocular mount Go to: Dobsonian tips
Go to: Bending aluminium Go to: Collimating Go to: Making a Krupa collimator Go to: Dotting the primary
Go to: A ballhead type telrad/finder mount Go to: Mirror making log of 300 mm mirror Go to: Astronomy
Go to: Using digital finder charts at the eyepiece Go to: Astronomy links Go to: Building a spherometer
Go to: Building a Bath interferometer Go to: A Foucault-Ronchi-Lyot tester Go to: Building a mirror making machine
Go to: Astronomy

Email:Jan van Gastel